ေမေမ ရွင္းျပတဲ႔ ဗုဒၶ ရဲ႕ မဂၤလာတရားေတာ္ - ၁ သားငယ္ လူ႔ျပည္ေလာကႀကီးကုိ စည္ပင္သာယာ၊ ၀ေျပာ၊ ခ်မ္းသာေစႏုိင္တဲ့ စီမံကိန္းႀကီးတစ္ခုကုိ အေမေရးျပသြားမယ္။ ဘယ္လုိစီမံကိန္းႀကီးလဲလို႔ ေတြးမိသလားကြယ္။ အဲဒါကေတာ့ (၃၈)ျဖာမဂၤလာတရားေတာ္ျဖစ္တယ္။ `ဒါလား၊ သားငယ္သိၿပီးပါ` လို႔ သားယူဆခ်င္ယူဆမွာပဲ။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိင္းလည္း သိၿပီးတဲ့ နာမည္ေက်ာ္တရားကုိး။ အာဂံုအလြတ္ရခ်င္ရမယ္၊ အဓိပၸါယ္ေတာ့ ဂဃနဏ မသိဘူးမဟုတ္လား။ ငယ္စဥ္က ဆရာႀကီးဒဂုန္ဦးထြန္းျမင့္ရဲ႕ မဂၤလာကဗ်ာေလးေတြ ရြတ္ဆိုခဲ့ရလို႔ အထုိက္အေလ်ာက္ေတာ့ သိၿပီးျဖစ္မွာေပါ့။ (၃၈) ျဖာမဂၤလာတရားေတာ္္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္က မဂၤလာ တရားမေဟာခင္၊ အုတ္ေအာ္ေသာင္းတင္း ေကာလာဟလ ျဖစ္ၿပီးမွ ေဟာရတဲ့တရားေတာ္ျဖစ္တယ္။ နတ္နဲ႔လူအေပါင္း တုိ႔ဟာ မဂၤလာကုိ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္တုိင္ေအာင္ ႀကံဆခဲ့ၾကတယ္။ အျမင္စြဲမဂၤလာ (ဒိဌမဂၤလာ)၊ အၾကားစြဲ မဂၤလာ (သုတမဂၤလာ)၊ အနံ႔၊ အရသာ၊ အေတြ႕အထိစြဲမဂၤလာ (မုတမဂၤလာ)စတဲ့ မဂၤလာ အယူအဆအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ကုိ လူနတ္အျဖာျဖာတုိ႔ အျငင္းပြားခဲ့ ၾကတယ္။ ခ်မ္းသာျခင္းအေၾကာင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ မဂၤလာကုိ မသိခဲ့ၾကဘူး သားငယ္ရဲ႕။ အမ်ဳိးအမည္ မထင္ရွားတဲ့ နတ္သားတစ္ပါးက သန္းေခါင္ယံမွာ ျမတ္စြာဘုရားထံေမွာက္ အေရာက္လာၿပီး ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားလို႔ နတ္တို႔ထက္နတ္ အျမတ္ဆုံး ျမတ္စြာဘုရားက မေကာင္းမႈမွန္သမွ် ပယ္ေဖ်ာက္တတ္ေသာ သံုးဆယ့္ရွစ္ျဖာ မဂၤလာတရားေတာ္ကုိ တစ္ေလာကလံုးရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားအလို႔ငွာ ေဟာေတာ္မူခဲ့တယ္။ ေဟာၾကားတဲ့ ေနရာက သာ၀တိိျၳပည္၊ အနာထပိဏ္သူေဌးရဲ႕ ေဇတ၀န္ ေက်ာင္းတုိက္ ျဖစ္တယ္။ မဂၤလာတရားေတာ္က လူမႈေရး အမ်ားဆံုးပါတဲ့တရား ျဖစ္တယ္။ ေလာကီႀကီးပြားေရးကုိ လမ္း ညႊန္ေပး႐ုံမက၊ ေလာကုတၱရာ ဘ၀ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ နိဗၺာန္ရသည္အထိ အဆင့္မွန္မွန္ အျပည့္စံုဆံုး လမ္းညႊန္ေပးတဲ့ တရားေတာ္လည္း ျဖစ္တယ္။ တရားေတာ္အတုိင္း က်င့္ႀကံအားထုတ္သူကုိ ပညာ ျပည့္၀ ႏွလံုးလွၿပီး ခ်မ္းသာသုခရေစတယ္။ အေျခခံေလာကီႀကီးပြားေရးနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ မဂၤလာက (၂၁) ပါးရွိတယ္။ အသက္ပိုင္း၊ အရြယ္ပိုင္းနဲ႔ေျပာရရင္ ပထမ အရြယ္ အသက္(၂၀)အထိက ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး မဂၤလာ (၃)ပါး၊ ေနထုိင္ေရး မဂၤလာ(၃)ပါး၊ ပညာေရးမဂၤလာ(၄)ပါး၊ ေပါင္း(၁၀)ပါး ပါ၀င္တယ္။ ဒုတိယအရြယ္ အသက္(၂၀)မွ (၄၀)အထိက လုပ္ေကၽြး ေမြးျမဴေရး မဂၤလာ(၃)ပါး၊ လူထုအက်ဳိးျပဳ မဂၤလာက(၄)ပါး၊ ကုိယ္က်င့္ေကာင္းမြန္ေရး မဂၤလာက(၄)ပါး၊ ေပါင္း(၁၁)ပါး ပါ၀င္ တယ္။ အသက္(၄၀)အရြယ္မ်ားအတြက္က မဂၤလာ(၂၁)ပါးေပါ့။ တတိယအရြယ္ အသက္(၄၀)ေက်ာ္ကေန (၆၀)အထိ ေတာ့ အထက္တန္းဆက္ဆံေရး မဂၤလာ (၅)ပါးနဲ႔ အထက္တန္း ပညာရရွိေရးမဂၤလာ(၄)ပါး၊ ေပါင္း(၉)ပါး၊ ေလာကီအတြက္ မဂၤလာ(၃၀)၊ ေလာကုတၩရာအတြက္မဂၤလာ(၈)ပါး။ သားငယ္က အသက္(၂၀)ေက်ာ္ အရြယ္ဆိုေတာ့ မဂၤလာ(၂၁)ပါး က်င့္ရမွာေပါ့။ လူပ်ဳိလူလြတ္ျဖစ္လို႔ သားမယား ခ်ီးေျမာက္ေရးမဂၤလာ(၁)ပါးႏႈတ္လုိက္ရင္ မဂၤလာ(၂၀)က်န္မယ္။ `အပါး(၂၀)ႀကီးမ်ားေတာင္ က်င့္ႀကံရမွာလား´ လို႔ မ်ား တယ္မထင္နဲ႔ဦး သားငယ္ေရ႕။ အဓိက မဂၤလာကုိေဆာင္လုိက္ ရင္ က်န္တဲ့မဂၤလာ(၅)ပါးက ျပည့္စံုလာတာဆိုေတာ့ အေျခခံ မဂၤလာ(၆)ပါး ေဆာင္လုိက္ရင္ သားတုိ႔အရြယ္အတြက္ ျပည့္စံုၿပီ လို႔ဆိုရမယ္။ အသက္(၆၀)ေက်ာ္လာေတာ့ အျမတ္ဆံုးပန္းတုိင္ျဖစ္ တဲ့ နိဗၺာန္ကုိ ေမွ်ာ္္မွန္းလာၿပီေလ။ ဒီေတာ့ အျမတ္ဆံုး ေလာကုတၱရာ ပညာရရွိေရး၊ မဂၤလာ(၄)ပါး၊ အျမတ္ဆံုး ေလာကုတၲရာခ်မ္းသာရရွိေရး မဂၤလာ(၄)ပါး၊ ေပါင္း(၈)ပါး၊ အားလံုးေပါင္းေတာ့ (၃၈)ပါး၊ (၃၈)ျဖာ မဂၤလာေပါ့။ သားငယ္ေရ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားတဲ့ တရားက လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ လက္ခံက်င့္ႀကံ ႏုိင္တဲ့ တရားပါ။ အျခားဘာသာ၀င္ေတြအေနနဲ႔ လုိက္နာဖို႔ ခက္ခဲတဲ့ တရား(၃)ပါးသာရွိတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ရဟန္းသံဃာတုိ႔ကုိ ဖူးေျမာ္ျခင္း၊ သစၥာ(၄)ပါးကုိသိျခင္း၊ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ ျပဳရျခင္းဆုိတဲ့ မဂၤလာ(၃)ပါးပဲ ျဖစ္တယ္။ မဂၤလာတရားေတာ္နဲ႔အညီ လိုက္နာက်င့္သံုးသူမွန္သမွ် အက်ဳိးစီးပြား ျဖစ္ထြန္းတယ္။ ရန္သူအႏုိင္မခံရ၊ ခ်မ္းသာ ႀကီးပြားတယ္၊ စစ္ပြဲတစ္ရာ ေအာင္ပြဲတစ္ရာ ရေစတဲ့တရားပါပဲ။ မဂၤလာတရားက မွတ္သားအပ္၊ က်င့္သံုးအပ္တဲ့ တရားပါ သားငယ္။ မေကာင္းပယ္ျဖတ္၊ အက်င့္ျမတ္၊ မွတ္အပ္မဂၤလာ၊ တိုးတက္ႀကီးပြား၊ အက်င့္မ်ား၊ မွတ္သားမဂၤလာ၊ သံုးပံုပိဋကတ္၊ အဆီျမတ္၊ မွတ္အပ္မဂၤလာ။ မဂၤလာအေပါင္းနဲ႔ ျပည့္စံုပါေစ။ အေမ ေမေမ ရွင္းျပတဲ႔ ဗုဒၶ ရဲ႕ မဂၤလာတရားေတာ္ - ၂ သားငယ္ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာႀကီးပြားခ်မ္းသာရေရး အတြက္ အသက္အပိုင္းအျခားအလုိက္္ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ေဆာင္သြားရမယ့္မဂၤလာေတြကုိ ပိုင္းျခားျပခဲ့ၿပီးၿပီေနာ္။ ေလာကီအတြက္မဂၤလာအပါး(၃၀)၊ ေလာကုတၱရာ အတြက္(၈)ပါး၊ ေပါင္း(၃၈)ပါးရွိလို႔ (၃၈)ျဖာမဂၤလာ ေခၚ ေၾကာင္းလဲ ေျပာခဲ့ၿပီ။ ပထမဆံုး ျမတ္စြာဘုရားေဟာတာက ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး မဂၤလာ(၃)ပါးထဲက လူမိုက္နဲ႔ မေပါင္းသင္းဖို႔ပဲ။ လူမုိက္နဲ႔ဆက္ဆံေပါင္းသင္းမႈကုိ ေရွးဦးစြာေရွာင္လိုက္ရင္ ေနာက္ေနာင္မဂၤလာေတြ ျဖစ္ေပၚ ခြင့္ရွိိတာေၾကာင့္ ထိပ္ဆံုး ထားၿပီး ေဟာရတယ္။ ဦးဇင္း ရေ၀ႏြယ္ (အင္းမ)ေရးတဲ့ မဂၤလာအေတြးမ်ားလို စရရင္- အေသ၀နာ ဗာလာနံ၊ ဧတံမဂၤလမုတၱမံ။ လူမုိက္ကုိမမွီ၀ဲ၊ မဆည္းကပ္ျခင္းသည္ ျမတ္ေသာမဂၤလာမည္။ လူမိုက္ဆိုလွ်င္ ေရွာင္ေသြလႊဲလို႔၊ မမွီ၀ဲနဲ႔ ကင္းေအာင္ေန။ အေမေတြးၾကည့္မိတယ္၊ သားသမီးျဖစ္လာၿပီဆုိေတာ့ ပထမဆံုးေပါင္းရတာက မိဘ၊ မိဘအရိပ္မွာ ခိုလႈံေနၾကရတယ္။ မိဘႏွစ္ပါးဆိုတာဟာ သားသမီးနဲ႔ ဘယ္လိုမွ ေရွာင္လြဲမရတဲ့ လက္ဦးဆရာသမားႀကီးေတြပါ။ ဒါျဖင့္ မိဘကုိယ္တုိင္ လူမုိက္မျဖစ္ဖို႔ အေရး ႀကီးျပန္တယ္၊ ဒီေတာ့ လူမိုက္ဆိိုတာ ဘယ္လိုဟာလဲ။ ဒီေမးခြန္းကုိေျဖဖုိ႔ သားငယ္မ်က္ေစ့ထဲမွာ အရက္မူးရမ္းေနသူတုိ႔၊ ခိုးဆိုး၊ လုယက္၊ တိုက္ခိုက္၊ သတ္ျဖတ္ေနသူတို႔ကုိ ျမင္ေယာင္ ေနမိမွာေနာ္။ လူမိုက္ဆုိတာ မေကာင္းေသာအႀကံကုိ ႀကံျခင္း။ မေကာင္းေသာစကားကုိ ေျပာျခင္း။ မေကာင္းေသာအလုပ္ကို လုပ္ျခင္းတုိ႔တည္း။ `ဤလကၡဏာရွိသူကား အမ်ဳိးျမတ္သူျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္း ႂကြယ္၀သူပင္ျဖစ္ေစ၊ ဆရာပင္ျဖစ္ေစ၊ မည္သူမဆို၊ ဗာလေခၚ လူမုိက္ပင္ျဖစ္သည္´ လုိ႔ ျမတ္စြာဘုရားေဟာေတာ္မူခ်က္ကုိ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ဖြင့္ျပေရးသားထားတာေတြ အေမဖတ္ ခဲ့တယ္၊ မွတ္ခဲ့တယ္။ ကာယကံမႈ၊ ၀စီကံမႈ၊ မေနာကံမႈနဲ႔ မေကာင္းလုပ္၊ မေကာင္းေျပာ၊ မေကာင္းႀကံရင္ လူမုိက္ေပါ့။ ေတာင္ၿမိဳ႕၊ မဟာဂႏၶာ႐ုံဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာ ဘိ၀ံသေရးတဲ့ အေျချပဳမဂၤလသုတ္စာအုပ္မွာ `မည္သူ႔ကုိမွ်၊ မညာၾကႏွင့္၊ မိဘဆရာ၊ ျဖစ္ေစကာလည္း၊ သူဟာဗာလ၊ ပ႑ိတဟု၊ က်နခြဲလွစ္၊ ေတြ႕တုိင္းစစ္၊ စနစ္က်ေစကြယ့္´ ဟု အတိအလင္း ေရးသားထားခဲ့တယ္။ မိဘရဲ႕ ၀တၱရားထဲမွာလည္း `မေကာင္းတာ တားျမစ္၊ ေကာင္းတာညႊန္၊ အတတ္ပညာေတြ သင္ေပးရမယ္´ လို႔ပါတယ္။ ကေလးေတြ စကားေျပာတတ္ၿပီဆုိကတည္းက၊ တစ္ခ်ဳိ႕မိဘက `တာတာ´ လို႔ႏႈတ္ဆက္၊ လက္ကေလးႏွစ္ဖက္ယွက္ေပးၿပီး `ဦးေတာ္´ ဦးခ်ေစတဲ့အမူအရာေကာင္းေတြ သင္ေပးၾကတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕မိဘက `လက္၀ါးျပ´ `လက္သီးဆုပ္ျပ´ တဲ့။ မေကာင္းတဲ့ အမူအရာေတြ သင္ေပးၾကတယ္၊ ကေလးကုိ ဆဲ တတ္ေအာင္ သင္ေပးၿပီး၊ ကေလးဆဲသံကုိအားေပး၊ အား ေျမာက္ျပဳတ့ဲ မိဘေတြလဲရွိၾကတယ္။ သိတတ္စအရြယ္ေရာက္ေတာ့လဲ ေလာကႀကီးတစ္ခြင္္ လံုးမွာရိွတဲ့ သိစရာ၊ တတ္စရာေတြကို သိေအာင္၊ တတ္ေအာင္ သင္ေပးခဲ့တာလဲ မိဘေတြဘဲေလ။ သားသမီးေလးေတြကို ခုိင္းလို႔ ရတဲ့အရြယ္မွာ မိခင္လုပ္သူက ေစ်း၀ယ္ခိုင္းရင္း လမ္းမွန္ညႊန္ဖုိ႔၊ ေစာင့္ၾကည့္အကဲခပ္ဖို႔ အမ်ားႀကီးလိုအပ္တယ္။ ကေလးဆိုတာ အခ်ီးက်ဴးခံခ်င္တယ္မို႔လား။ ေစ်း၀ယ္ ေတာ္တယ္၊ တတ္တယ္လို႔ အခ်ီးက်ဴးခံခ်င္တာနဲ႔ ေစ်းသည္မသိ ေအာင္ ခိုး၀ွက္ယူလာတတ္တယ္။ ဒါကို မိခင္က သတိမရွိရင္ မေကာင္းတဲ့ ခိုးယူတဲ့အက်င့္ စြဲသြားပါေလေရာ။ တစ္ခ်ဳိ႕မိဘက သိလ်က္နဲ႔လက္ခံတာ၊ အားေပးတာ၊ သင္ျပေပးတာ ရွိေသးတယ္။ ငယ္စဥ္က အေမ မဆံုးမခဲ့လို႔သာ သူခိုးျဖစ္ရတယ္လုိ႔ ခိုးမႈနဲ႔အက်ဥ္းက်ခံရဆဲ သားက အက်ဥ္းခန္း သံတုိင္ၾကားက မိခင္ရဲ႕နားကုိ ကုိက္ဆဲြခဲ့ေၾကာင္းလဲ သားငယ္သိခဲ့ၿပီးပါ။ ဒီေတာ့ မိဘက ဗာလမျဖစ္ဖုိ႔ အလြန္ကုိ အေရးႀကီး တာေပါ့။ မိဘသင္ၾကားတဲ့အေပၞ မူတည္ၿပီး သားသမီးေတြ စ႐ိုက္ကြဲျပားသြားၾကရတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕မိဘက ကုိယ့္သားသမီးရဲ႕အေျခအေနမွန္ကုိ လက္ခံၿပီး၊ ျပဳျပင္သင့္တာ ျပဳျပင္ေပးၾကတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕က အေကာင္းသာလက္ခံၿပီး၊ အဆုိးကုိလက္မခံဘူး။ နားေထာင္ ႏုိင္စြမ္းမရွိၾကဘူး။ သားသမီးကုိ လူမုိက္ျဖစ္ေစဖို႔ရာ အားေပး သလိုျဖစ္ေနတယ္။ ပညာသင္ၾကားေပးရာမွာ မိဘက သားသမီးအေပၚ ထားရွိတဲ့သေဘာထားက အသြင္ေျပာင္းလာတယ္။ အေမတုိ႔ ေက်ာင္းသားဘ၀တုန္းကေတာ့ မိဘေတြက ကိုယ့္သားသမီးကို တကယ့္ကုိ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေအာင္၊ အတတ္ပညာရေအာင္၊ ဆရာေျပာတဲ့ သားသမီးရဲ႕အေျခအေနမွန္ကုိ နာခံၿပီး ျပဳျပင္ ခဲ့ၾကတယ္၊ ေစာင့္ၾကပ္ခဲ့ၾကတယ္၊ ေကာင္းရာကုိ ညႊန္ခဲ့ၾကတယ္။ အခုေခတ္မွာ မိဘက သားသမီးအေပၚထားရွိတဲ့ သေဘာထားက အတတ္ပညာရဖို႔ထက္ လက္မွတ္ရဖို႔၊ အမွတ္ မ်ားမ်ားရဖုိ႔ အဓိကျဖစ္ေနတယ္။ အမွတ္မ်ားမ်ားရဖို႔ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ။ ပိုက္ဆံကုန္ခံၿပီး နည္းလမ္းစံု သံုးၾကတယ္။ ေငြရွိရင္ အရာရာၿပီးေစတယ္။ တုိ႔မွာေငြရွိတယ္လုိ႔ မာန္ တက္ၿပီး သားသမီးကိုလဲ အယူအဆ အေတြးအျမင္ေတြ အမွား ဘက္ကုိေရာက္ေစေတာ့တယ္။ သားသမီးရဲ႕ စစ္မွန္တဲ့အစြမ္းကုိ ေပ်ာက္ကြယ္ေစၿပီး မိဘရဲ႕အစြမ္းအစေတြသာ ေဖၚထုတ္ သံုးေန ၾကေလရဲ႕။ ဘာသာစံုက်ဴရွင္ဆရာ၊ ဘာသာစံုဂိုက္ေတြနဲ႔ သားသမီး မ်ားမွာ ကုိယ္တုိင္ႀကိဳးစား အားထုတ္ခြင့္မရွိေတာ့ဘူး။ ေရသာခိုဖုိ႔၊ အပ်င္းထူဖို႔၊ မေတြးခ်င္ျဖစ္သြားၿပီ။ ဉာဏ္ထက္ျမက္ေစတဲ့ ဦးေႏွာက္အသံုးမခ်ေတာ့ၿပီ။ စာေမးပြဲမေျဖႏုိင္ဘူးလား။ ရတယ္။ မပူနဲ႔။ မိဘတာ၀န္ထား စသည့္ျဖင့္ေပါ့ေလ။ သားသမီးရဲ႕ဘ၀နစ္မြန္းဖို႔၊ ငတံုးျဖစ္ဖို႔၊ ေငြကုန္ခံေနတဲ့ သေဘာျဖစ္ေနတယ္။ `မိမိကုိယ္သာ အားထားရာ၊ ကံ၊ ဉာဏ္၊ ၀ီရိယအေပၚ အေျချပဳအားထုတ္ရမယ္´ ဆုိတဲ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ အလိုက်ေတြနဲ႔ ေသြဖီေနျခင္းကုိ မိဘေတြက ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပ လုပ္ေနၾကတယ္။ သားငယ္ေရ၊ စိတ္မေကာင္းစရာအျဖစ္ကေလး ၾကားရ၊ ျမင္ရတာကို ေျပာျပရအံုးမယ္။ တစ္ေန႔က၊ အိမ္နားမွာ စာေမးပြဲေျဖၿပီး ျပန္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေလးက `႐ိုက္ျပန္ၿပီ၊ လူၾကားထဲမွာလဲ က်ိန္ဆဲ လာတယ္၊ ေမ့လို႔ပါဆိုေန၊ ႏွိပ္စက္ၾကပါ´ နဲ႔ ငိုႀကီးခ်က္မနဲ႔ ႐ိုက္ေနတဲ့အေမ့ကုိ ေျပာေနတာေလ။ အမွတ္ျပည့္ရေအာင္ မေျဖႏုိင္ခဲ့တဲ့သားကုိ အေပါင္း အသင္း၊ ေက်ာင္းသားမ်ားၾကားမွာ ဆူဆဲခဲ့ၿပီး၊ အိမ္မွာလဲ ႐ိုက္ပံုရပါတယ္။ အမွတ္၀က္ေလာက္ကုိ မေရာ့ေစခ်င္ဘူးတဲ့၊ ျဖစ္ေနလိုက္ၾကတာေနာ္။ အေမျဖင့္ သနားလုိက္တာ။ ကိုယ္ခ်င္းစာမိတယ္။ အေမငယ္စဥ္ကလဲ ဒီကေလးလို ခံခဲ့ရဖူးတယ္။ အေမ့ရဲ႕ အဆိုအဆဲ၊ အ႐ိုက္အႏွက္ခံခဲ့ရတာ၊ အေပါင္းအသင္းၾကားမွာ ဆိုေတာ့ ရွက္လုိက္တာေလ။ လူ႔ျပည္မွာ အသက္ရွင္ခ်င္စိတ္ ကုိ မရွိဘူး။ ခ်က္ခ်င္းေပ်ာက္ကြယ္သြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒီလုပ္ရပ္ေတြက မိဘေတြရဲ႕ မဟာအမွားႀကီးေတြပါ။ ဒီလိုမိဘေတြလည္း တစ္ပံုႀကီး သားငယ္ရဲ႕။ အမွန္ေတာ့ သား သမီးအေပၚ ေစတနာထားတာထက္၊ မိဘခ်င္းၿပိဳင္၊ အႏုိင္ရ ခ်င္တဲ့စိတ္က ပိုမ်ားေနၾကတာေလ။ မိဘေၾကာင့္ လူဆိုးျဖစ္၊ ေထာင္တန္းက်၊ မိဘက အတတ္ပညာ သင္မေပးခဲ့လို႔ ကုေဋရွစ္ဆယ္ သူေဌးသား ခြက္ လက္စြဲ ေတာင္းစားရတဲ့ဘ၀ ေရာက္ရတာေတြ ဟိုေရွးတုန္းက ရွိခဲ့သလို အခုေခတ္လဲရွိတယ္ သားငယ္ရဲ႕။ အေမ့ရဲ႕တပည့္ေလးတစ္ဦးေပါ့။ ဉာဏ္ရည္ျမင့္တယ္။ ႀကိဳးစားရင္ အတန္းထဲမွာ အေတာ္ဆံုးျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ပညာ သင္ယူလုိဟန္ရွိတာနဲ႔ အၿမဲဆံုးမမိတယ္။ နားေထာင္ၿပီး စာႀကိဳး စားတာေတြ႕ရလုိ႔ ၀မ္းသာေနမိတယ္။ မၾကာပါဘူး၊ ေက်ာင္းလစ္တာနဲ႔၊ ေက်ာင္းသားခ်င္း ရန္ ျဖစ္တာနဲ႔ ဒံုရင္းေရာက္သြားေရာ။ သူ႔အေပါင္းအသင္းေတြက မေကာင္းတဲ့အျပင္၊ မိဘေတြကပါ မဆံုးမၾကဘူး။ ေကာင္းရာမညႊန္ဘူး။ ရန္ျဖစ္ရင္ `ဦးေအာင္သာေဆာ္ခဲ့၊ မည့ံခဲ့နဲ႔´ လို႔ မွာၾကားတာ။ သူ႔ေျခရာကုိနင္းေစခ်င္တာတဲ့။ သူ႔အေဖက ေထာင္ထြက္လူမုိက္လို႔ ဂုဏ္တယူယူနဲ႔ေပါ့။ ဓါတ္ည့ံဆိုတာ ကူးစက္ျမန္ေလေတာ့ အေမ့တပည့္ လည္း မုိက္သြားၿပီေပါ့။ ၿမိဳ႕ဘုရားပြဲညမွာ သူငယ္ခ်င္းတစ္စု၊ မူးုယစ္ေသာက္စား၊ ေပ်ာ္ပါး၊ စကားမ်ားၾကၿပီး၊ တပူးတတြဲတြဲ၊ ခ်စ္လွခ်ည့္ရဲ႕ဆိုတဲ့ သူငယ္ခ်င္းကို ဓါးနဲ႔ထုိးလိုက္တယ္။ ဓါးထုိး ခံရသူလဲ ေသ၊ သူလဲ ေထာင္တြင္း၀င္သြားရေရာ။ ေနာက္တစ္ဦး ရွိေသးတယ္။ အဲဒါက သားငယ္နဲ႔ အတန္းတူ ေက်ာင္းသားေလ။ အတန္းတူေပမယ့္ အသက္က ႀကီးတယ္။ တစ္တန္းလံုးအေပၚ ဗိုလ္က်အႏိုင္ယူခ်င္တဲ့ ေက်ာင္းသား။ သူ႔ရဲ႕အႏုိင္က်င့္မႈကုိ ဆရာက ဆံုးမတယ္။ ဆရာရဲ႕ ဆံုးမမႈကုိ မနာခံတဲ့အျပင္ ဆရာကုိျပန္႐ိုက္တယ္။ မိဘကပါ အားေပးအားေျမာက္ျပဳလို႔ အဲဒီေက်ာင္းသားကို ေက်ာင္းက ထုတ္လုိက္ရတယ္။ ပညာသင္ၾကားခြင့္မရဘူး။ အဲဒါကုိ မိဘကိုယ္တုိင္က မမႈေပါင္တဲ့ေလ။ ပညာမတတ္လဲ ထမင္းစားရ တာပါပဲလို႔ ဆိုတယ္။ မေကာင္းတဲ့လမ္းေၾကာင္းဆီသို႔ သားသမီးမ်ားကုိ ကိုယ္တိုင္ပို႔ေပးေနသူျဖစ္မွန္းလဲ မိဘမ်ားကုိယ္တုိင္ မသိဘူး ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ဒါက တစ္ဘ၀အတြက္တင္ပါ။ ေနာင္ဘ၀သံသရာ အတြက္ ကိုးကြယ္ရာမမ်ားဖို႔၊ ရတနာ ျမတ္သံုးပါးသာလွ်င္ ကိုးကြယ္ရာအစစ္ျဖစ္ေၾကာင္း ညႊန္ျပဖို႔ မိဘမွာ တာ၀န္အရွိဆံုး လို႔ အေမယူဆတယ္။ အေျခခံအက်ဆံုးက အထက္တန္းစား ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္ေအာင္ ျပဳစု၊ ပ်ဳိးေထာင္ေပးဖို႔ပါပဲ။ ကိုးကြယ္ရာမ်ားတဲ့ အေမြဆိုးေတြ သားသမီးေတြဆီ လက္ဆင့္ ကမ္းမေပးသင့္ဘူး။ အႏၲရာယ္ႀကီးလြန္းလို႔ပါကြယ္။ သာသနာ ေပ်ာက္ကြယ္ႏုိင္တဲ့အေရးကြဲ႕။ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႀကီး အိႏၵိယ ေျမေပၚက ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရတာ ကိုးကြယ္ရာ မ်ားမႈေတြေၾကာင့္ ေပါ့။ ကိုးကြယ္ရာမ်ားတဲ့ မိစၥာဒိ႒ိအယူက အျပစ္အႀကီးဆံုးပဲ။ အပါယ္ငရဲကုိ က်ိန္းေသက်မွာ။ ကမာၻပ်က္ေတာင္မွ ငရဲက မလြတ္ဘူး။ တစ္ျခားမပ်က္တဲ့ ကမၻာက ငရဲေတြဆီ ေျပာင္းေရႊ႕ ခံရတယ္။ အမိရင္းကုိသတ္ျခင္း၊ အဘရင္းကုိသတ္ျခင္း၊ ရဟႏာ ကိုသတ္ျခင္း၊ ဘုရားရွင္အား ေသြးစိမ္းတည္ေအာင္ျပဳျခင္း၊ သံဃာေတာ္အား သင္းခြဲျခင္းဆိုတဲ့ သိပ္ကုိအျပစ္ႀကီးတဲ့ ပၪၥာ နႏၱရိယကံကို က်ဴးလြန္တာေတာင္မွ ဒီကမၻာတည္သည္အထိပဲ ငရဲခံရတယ္။ ကမၻာပ်က္ရင္ ငရဲကလြတ္တယ္။ ကဲ သားငယ္ေရ၊ ကုိးကြယ္မႈမွားတာ မ်ားတာက အျပစ္ အႀကီးဆံုးခံရမယ့္ သာသနာေပ်ာက္ကြယ္ေစေရး လမ္းေၾကာင္း။ ဒီလမ္းေၾကာင္းဆီ မေရာက္ေအာင္ သားသမီးေတြကုိ မိဘေတြက တားရမယ္။ သမၼာဒိ႒ိလမ္းေၾကာင္းမွန္ကုိ ညႊန္ျပ ရမယ္။ ဒါက မိဘေတြရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး တာ၀န္လို႔ အေမ ယူဆတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မမွီ၀ဲ၊ မဆည္းကပ္ဘဲ ေနလို႔မရတ့ဲ၊ အနီး ကပ္ဆံုး အတူေနရတဲ့ မိဘက၊ လူမိုက္ မျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီး တယ္လို႔ အေမေတြးမိတာေပါ့ သားငယ္ရဲ႕။ မိဘရဲ႕ေကာင္းရာညႊန္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ေကာင္းတာလုပ္၊ ေကာင္းတာေျပာ၊ ေကာင္းတာႀကံစည္၊ ေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးစားသူ၊ မဂၤလာနဲ႔ျပည့္စံုသူျဖစ္ပါေစလုိ႔ အေမဆႏၵျပဳပါတယ္။ မဂၤလာအေပါင္းနဲ႔ ျပည့္စံုၾကပါေစ။ အေမ ေမေမ ရွင္းျပတဲ႔ ဗုဒၶ ရဲ႕ မဂၤလာတရားေတာ္ - ၃ သားငယ္ ကေလးဘ၀က ေအာ္ဟစ္ရြတ္ဆိုခဲ့ဖူးတာက- `လူမိုက္ဆိုလွ်င္ ေရွာင္ေသြလႊဲလို႔ မမွီ၀ဲနဲ႔ ကင္းေအာင္ေန´။ အေမ ေတြးၾကည့္မိတယ္။ လူရယ္လို႔ျဖစ္လာရင္ ကင္း ေအာင္ေနလို႔မရတဲ့ လူတန္းစား၊ ႏွစ္ရပ္ကေတာ့၊ မိဘနဲ႔ ဆရာပါပဲ။ ပထမဆံုး ေတြ႕ဆံုရတာက မိဘ၊ ဒုတိယေတြ႕ဆံု ရတာက ဆရာ။ ဒါေၾကာင့္ `မိဘက လူမိုက္မျဖစ္ဖို႔အေရးႀကီး တယ္´ လို႔ အေမေရးခဲ့တာေပါ့။ အခုလည္း ဆရာက လူမိုက္ မျဖစ္ဖို႔ အေမ ေရးလိုက္တယ္ သားငယ္။ အသက္ (၄)ႏွစ္မွာ မူႀကိဳေက်ာင္း၊ (၅)ႏွစ္ျပည့္ေတာ့ စာသင္ေက်ာင္းကိုေရာက္ၾကရၿပီ။ ေက်ာင္းက ဆရာ-ဆရာမ ေတြနဲ႔ ေတြ႕ၾကရၿပီ။ ဆရာက ျပဳစုသူ၊ ဥယ်ာဥ္မွဴးဆိုေတာ့ ကေလးရဲ႕ ဘ၀ခရီးအတြက္ အလြန္ကုိ အေရးပါတဲ့သူေပါ့။ အေရးပါသူမို႔ မဂၤလာဆရာျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ ဆရာက စာေရးသားနည္း စနစ္မွန္ကန္ဖို႔၊ စာဖတ္တတ္ဖို႔၊ စည္းကမ္း တက်ရွိဖို႔၊ ေက်ာင္းသူ-ေက်ာင္းသားအခ်င္းအခ်င္း ေပါင္းသင္း တတ္ဖို႔၊ စာနာစိတ္ရွိတတ္ဖို႔၊ ေလာကေရးရာအျဖာျဖာ သြန္သင္ စရာေတြကုိ ေက်ာင္းသားအားလံုးအေပၚ တေျပးညီေမတၱာစိတ္ နဲ႔ညႊန္ျပဖို႔ လိုတယ္ေလ။ ဆရာက ညီမွ်မႈမရွိဘဲ မ်က္ႏွာလိုက္ရင္ ကေလးေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ခိုးလို႔ခုလုျဖစ္သြားေစတယ္ မဟုတ္လား။ ဒါေတြက မလိုလားစရာေတြပါ။ ေက်ာင္းေနစ ကေလးေတြနဲ႔ စေတြတဲ့ဆရာဟာ ပ်ဳိးပင္ ေလးေတြကုိ ဂ႐ုစိုက္ေစာင့္ေရွာက္ရသလို၊ တယုတယ ျပဳစု ရမွာပဲ၊ ပံုသြင္းမွန္ဖို႔လိုတယ္။ `ဆရာဟာလူမုိက္မျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးသလို၊ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ လက္ကိုင္ထားရသူ ေတြလည္း ျဖစ္ၾကရမယ္´။ စာသင္ခန္းထဲက ေက်ာင္းသားအားလံုးကုိ ေက်ာသား႟ ရင္သား၊ မခြဲမျခားရွိရမယ္ သားငယ္ရဲ႕။ အမွန္ကေတာ့ ဆရာ၊ ဆရာမကလည္း ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ ဥစၥာဓနဂုဏ္ရွိန္၊ ေဆြမ်ဳိးဂုဏ္ရွိန္ ၊အေပါင္းအသင္းဂုဏ္ရွိန္၊ ရွိရွိသမွ် ဂုဏ္ရွိန္ေတြကို ခ၀ါခ်ၿပီး ကေလးေတြကို လမ္းမွန္ညႊန္သူ၊ အေမွာင္ပယ္ခြင္း အလင္း ေဆာင္သူ၊ မိမိကုိယ္ကုိ ဆရာပီသသူအျဖစ္ ခံယူဖို႔လိုတယ္။ ဆရာနဲ႔ေက်ာင္းသား စိတ္ထားျဖဴစင္စြာနဲ႔ တူယွဥ္ကာ လိုရာခရီးကုိ တာ၀န္ေက်ပြန္စြာ ေလွ်ာက္လွမ္းၾကရမယ္ေလ။ မဂၤလာဆရာနဲ႔ မဂၤလာတပည့္ေလးေတြေပါ့ကြယ္။ ေက်ာင္းေရာက္စ ကေလးဟာ ဆရာကို မေပါင္း သင္းလို႔ မရေတာ့ဘူး။ ေရွာင္လုိ႔လည္း မရဘူး။ တပည့္ဆိုတာ ဆရာညႊန္တဲ့အတုိင္း လုိက္မိၾကတာကိုး။ သားငယ္သိဖူးတဲ့ ဇာတ္လမ္းေတြကိုပဲ ထပ္ေျပာျပ ဦးမယ္။ လက္ညဳိးေတြျဖတ္တဲ့ အဂၤုလိမာလဟာ ဆိုးခ်င္လို႔ ဆိုးတာမဟုတ္ဘူး။ သူ႔ဆရာက `လူ႔လက္ညဳိးတစ္ေထာင္နဲ႔ ငါ့ကို ပူေဇာ္ရမယ္´ ေျပာလို႔ ဆရာကုိပူေဇာ္ခ်င္တာနဲ႔ လူဆိုးျဖစ္သြား ရတယ္။ အဇာတသတ္မင္းလည္း ဆရာေဒ၀ဒတ္ေၾကာင့္ ဖခင္ သတ္သူျဖစ္သြားရတယ္။ သူတုိ႔ဆရာေတြက ပညာတတ္လူမုိက္။ပညာတတ္တာနဲ႔ မိုက္တာဟာ တျခားစီ။ ဒါေၾကာင့္ `ဆရာဟာ လူမိုက္မျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္´ လို႔ ေျပာရ တာေပါ့။ သားငယ္ေရ၊ အခုေခတ္ေရစီးေၾကာင္းအတုိင္း ဆရာ- ဆရာမမ်ားလည္း ေမ်ာပါရတယ္ဆိုိတာ အေမလက္ခံပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေစတနာ၊ ေမတၱာကိုေတာ့ မေပ်ာက္ေစခ်င္ဘူး။ ရွိၿမဲ အတုိင္း၊ ထားၿမဲအတုိင္းထားၿပီး သင္ျပစရာရွိတာသင္ပါ။ ေတြးေခၚဆင္ျခင္တတ္ေအာင္ သင္ပါ။ စာစီစာကံုး ကိုယ္တုိင္ ေရးခိုင္းတာတုိ႔၊ သခ်ၤာကုိယ္တုိင္တြက္ေစတာတုိ႔ေပါ့။ ေက်ာင္းစာ ကလည္း ကိုယ္တုိင္မွတ္သား၊ ေလ့က်င့္ပါမွ ဥာဏ္ရည္ဖြံ႕ၿဖိဳး တာကြဲ႕။ အစာအာဟာရလိုပါပဲ။ ကုိယ္တုိင္စားမွ၊ အခ်ိန္မွန္မွန္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ စားသံုးေပးမွ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ အာဟာရျဖစ္ၿပီး အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းသလိုေပါ့ကြယ္။ ဘုရားရွင္က `အတၱာဟိ အတၱေနာ နာေထာ၊ ေကာဟိ နာေထာ ပေရာသိယာ = မိမိသည္ပင္လွ်င္ မိမိအားကုိးရာ ေပတည္း။ အဘယ္သူသည္ မိမိအားကုိးရာျဖစ္ပါအ့ံ နည္း´ လို႔ ေဟာေတာ္မူထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္၊ ကုိယ့္ကုိယ္ကို အားကုိးတဲ့စိတ္ထား၊ ႐ိုးသား ႀကိဳးစားတဲ့ စိတ္ထားေလးေတြကုိ ဆရာေတြက သြင္းေပး ေစခ်င္တယ္။ ဒါက လမ္းေၾကာင္းမွန္ပဲ။ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚသုိ႔ ပို႔ေပးေစခ်င္တာပါကြယ္။ စာေမးပြဲပါမယ္ ထင္တာေလာက္သာ ေရြးသင္တာမ်ဳိး၊ ေက်ာင္းစစ္စာေမးပြဲဆိုရင္လည္း ကုိယ္ေမးမယ့္ စာပုဒ္ေလာက္ ကုိ ျပန္ကာလွန္ကာ စည္း၀ါးကုိက္ သင္ၾကားတာမ်ဳိး၊ တကယ္ တတ္ေျမာက္ေအာင္မသင္ဘဲ၊ စာေမးပြဲမွာ အမွတ္ရေအာင္ ဟန္ျပေကာင္းေအာင္ သင္ေနတာမ်ဳိး၊ မ်က္ႏွာႀကီးငယ္လိုက္ၿပီး စာေမးပြဲအေျဖလႊာ စစ္ေဆးတာမ်ဳိး ျပဳလုပ္ေနတဲ့ ဆရာဟာ မေကာင္းတာႀကံစည္သူ၊ မေကာင္းတာေျပာသူ၊ မေကာင္းတာ လုပ္သူ ျဖစ္ၿပီေပါ့။ တစ္ခ်ဳိ႕ဆရာ-ဆရာမမ်ား လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိပံုကုိ ေရးျပ မယ္ေနာ္။ စာေမးပြဲနားနီးရင္ စာကိုသာ က်က္မွတ္ဖို႔ မတိုက္ တြန္းဘဲ ဟိုဂါထာ႟ ဒီဂါထာေတြ က်က္ေစတာတုိ႔၊ ဆယ္တန္း၀င္ ခြင့္ကဒ္၊ ေဘာပင္၊ ခဲတံ၊ စာေရးကိရိယာမ်ားကုိ ဆရာေတာ္ တစ္ပါးထံမွာ သိဒၶိတင္ေပးတာတုိ႔၊ ဘာသာစံုအတြက္ အေဆာင္ ယၾတာမ်ားလုပ္ေပးတာတုိ႔၊ သူရႆတီမယ္ေတာ္ကို ရွိခိုးေစတာ တုိ႔ ဒါေတြလုပ္ၾကတယ္၊ ဆရာ-ဆရာမေတြက ဦးေဆာင္ဦးရြက္ လုပ္ၾကတာ။ ဒါေတြဟာ ေက်ာင္းသားေတြကိုယ္တိုင္ ႀကိဳးစား အားထုတ္တဲ့စိတ္ဓါတ္ ေလ်ာ့ပါးေစတယ္။ ကိုးကြယ္ရာမ်ားၿပီး သရဏဂံုလည္း ညဳိးႏြမ္းေစတယ္။ အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္ရမယ့္သူမ်ားကိုယ္တုိင္ က ပညာရင္ႏို႔ေသာက္စုိ႔ဆဲ ငယ္ရြယ္သူမ်ားကုိ ေမွာင္တကာ့ အေမွာင္ဆံုး မိစၧာဒိ႒ိ လမ္းေၾကာင္းေပၚ တင္ပို႔ေပးေနၾကတယ္။ သားငယ္ေရ၊ မိစၧာဒိ႒ိ အယူက အျပစ္အႀကီးဆံုး၊ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆံုးကြဲ႕။ အျပစ္ႀကီးတဲ့ ပဥၥာနႏၱရိယကံကုိ က်ဴးလြန္တဲ့ အျပစ္ထက္ကို ႀကီးတယ္။ မိစၧာဒိ႒ိ အယူ႐ွိရင္ အပါယ္ငရဲကုိ က်ိန္းေသက်ရမွာ။ ကမၻာပ်က္ေတာင္မွ ငရဲကမလြတ္ေၾကာင္း၊ အျခားမပ်က္တဲ့ကမၻာက ငရဲေတြဆီ ေျပာင္းေရြ႕ခံရေၾကာင္း အရင္စာထဲမွာလည္း အေမေရးခဲ့ၿပီးၿပီ။ အနီးကပ္ဆံုး အတူေနရတာက မိဘဆိုေပမယ့္ ပညာ သင္ခ်ိန္ေရာက္တာနဲ႔ ဆရာက ေရွာင္လႊဲမရတဲ့ ေပါင္းသင္းရသူ ျဖစ္ၿပီေလ။ တျဖည္းျဖည္း အတန္းႀကီးလာေလ မိဘထက္ ဆရာ နဲ႔က ပုိၿပီးထိေတြ႕ရခ်ိန္ မ်ားေလေပါ့။ ဆရာဟာ ေက်ာင္းသားေလးေတြရဲ႕ ဘ၀ကုိ ဖန္တီးသူ၊ ဖန္တီးရွင္ပါပဲ၊ ပန္းပုဆရာပါ။ ေကာင္းရာသို႔လည္း ပို႔ႏုိင္သူ၊ ဆိုးရာသုိ႔လည္းပို႔ႏုိင္သူ၊ စြမ္းအားရွင္ေတြပါ။ ဒီစြမ္းအားရွင္ ေတြက လူမုိက္မျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ အေမေတြးမိ တာပါကြယ္။ သားငယ္လည္း ဆရာရဲ႕ ေကာင္းရာညႊန္တဲ့ လမ္း ေၾကာင္းေပၚမွာ ေကာင္းတာလုပ္၊ ေကာင္းတာေျပာ၊ ေကာင္း တာႀကံစည္၊ ေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားသူ ျဖစ္ပါေစလုိ႔ အေမဆႏၵ ျပဳပါတယ္။ မဂၤလာအေပါင္းနဲ႔ ျပည့္စံုပါေစ။